dinsdag 14 juni 2011

Patrick Lagrou - De grote ramp (klimaatreeks)

De grote ramp, Patrick Lagrou, Clavis Uitgeverij, Hasselt, 2010

Genre: Realistisch verhaal; toekomstverhaal
Thema: Milieu en klimaat(veranderingen)

Samenvatting

Dit is eigenlijk een vervolg op zijn reeks van ‘Dolfijnenkind’.  Het verhaal gaat over Victoria, de dochter van Marijn en Talitha.  Alleen zij en haar broertje en zusje overleven de grootste orkaan ooit op het Caribische eiland waar ze wonen.  Ze vinden hun enige overgebleven familielid, ome Jacob, in de Belgische Ardennen.  Hij blijkt heel ecologische te wonen en produceert alles zelf.  Hij heeft zonnepanelen en een windmolen voor de elektriciteit, hij hergebruikt het regenwater, hij heeft een voedselbos en dieren.  Victoria en haar broertje en zusje worden gepest.  Niemand wil de klimaatvluchtelingen in het dorp hebben.  Alleen Robbe is aardig, maar ook hij woont er nog niet lang.


Analyse
De informatieve functie komt heel goed aan bod.  Het boek verhaalt over gebeurtenissen die in de nabije toekomst kunnen gebeuren als we niet meer aan het milieu gaan denken.
Het verhaal is zeer geloofwaardig.  De rampen die beschreven worden zijn heel groot en zelfs nu hebben we al rampen meegemaakt.  Het zou zeker kunnen dat alles nog veel erger gaat worden met het klimaat.  Ook de reactie van mensen is zeer realistisch.  Dit komt heel goed tot uiting in de vergelijking met de oorlogstijden, tijden van wantrouwen en overlevingsdrang.  Een mens weet pas tot wat hij in staat is als het eenmaal zover is.  Nu lijkt het ondenkbaar dat mensen zo agressief kunnen handelen, maar om te overleven zal het toch gebeuren.
Het verhaal is een waarschuwing voor de toekomst.  Het is niet iets wat we willen meemaken, maar zet ons aan tot nadenken over hoe het verder moet.  Als we blijven doordoen zonder nadenken, lijkt de situatie zeer reëel. 


Ervaringsverslag
Ik was in de boekenwinkel op zoek naar het boek ‘Dolfijnenkind’ van Patrick Lagrou, maar helaas vond ik het niet.  Toen zag ik dit boek staan.  Toen ik las dat het over het klimaat ging, was ik direct geïnteresseerd, omdat ik me de laatste tijd meer bezig hou met het milieu.  Ik kon dan ook niet wachten om het te lezen.  Ik begon er dan ook zo snel mogelijk aan en wou niet stoppen.  Het boek bleef spannend en aangrijpend.  Ik heb zelfs tot twee uur ’s nachts doorgelezen, omdat ik wou weten wat er nog allemaal ging gebeuren.  Als de grote natuurrampen alleen niet aangrijpend genoeg zijn, dan zeker wel het wilde en wantrouwige gedrag van de mensen.
Ik vond het een zeer goed boek, omdat het een zeer realistisch beeld van de nabije toekomst geeft.  Het steunt op ware dingen, zoals de natuurrampen, de opwarming van de aarde, de oorlogstijden…

Het boek zet aan tot denken over onze situatie en ons leven.  Het zet aan tot bewuster leven, bewuster omgaan met energie en respect voor de natuur.

Ik vind dat het een boek is dat je moet gelezen hebben.  Het is zeer aangrijpend en vlot geschreven.  De spanning van de gebeurtenissen maakt dat je niet wil stoppen met lezen.

Een link naar de kinderen

Niveau 6e leerjaar.

In de klas:
Ik zou zeker de actualiteit van natuurrampen erbij halen en dit eerst bespreken met de kinderen.  Daarna zou ik de eerste 6 hoofdstukken in de klas voorlezen.  Het is een spannend deel waarin de orkaan alles verwoest.  Je vraagt je dan ook af wat er met de 3 overlevenden zal gebeuren.  Degenen die willen, kunnen het boek thuis verder lezen.

Het boek geeft een opening om rond klimaat en milieu te werken in de klas.  Ik zou het daarbij niet houden bij het stereotype recycleren.

zaterdag 4 juni 2011

De neushoornkever

Deze morgen werd ik uit bed gehaald met een "Miss natuurpunt, we hebben een vliegend hert gevangen".
Ik stond op, nam de camera en trok wat foto's.  Naderhand nam ik de 'insectengids voor kids' bij de hand en zag dat het niet om een vliegend hert ging, maar om een neushoornkever.




De neushoornkever is het grootste Europese keversoort (2-4 cm).  Ze komen in vele landen voor, waaronder België en Nederland.  Deze niet zo algemene soort kan je zien van juni tot augustus.

De kever beslaat 40% van de insecten.  Kenmerkend is dat het lichaam van een insect (en dus ook de kever) bestaat uit 3 delen: de kop, het borststuk (met 6 poten) en het achterlijf.  Je herkent de kever door de verharde dekschilden waaronder de zachte vleugels zitten.  Een kever kan doordat de dekschilden zo zwaar zijn ook niet zo heel snel vliegen.

 Bron: wikipedia

Er is een duidelijk verschil tussen een mannetje en een vrouwtje.  Wat wij zagen bleek een mannetje te zijn vanwege de hoornachtige stekel.  Deze dient om de concurrerende mannetjes omver te duwen in de strijd om een vrouwtje.

Voortplanting
's Nachts vliegt het mannetje uit op zoek naar een vrouwtje.  Andere mannetjes worden verjaagd door ze op hun rug te duwen.
Na de paring legt het vrouwtje kleine, witte, ronde eitjes bij rottend plantenmateriaal, o.a. rotte boomstammen, composthopen...
De larven die hieruit komen zijn wit en worden engerlingen genoemd.  Het is moeilijk onderscheid te maken tussen de larven van de neushoornkever en deze van de meikever, de gouden tor, de penseelkever en het vliegend hert.
De informatie die ik vind over de ontwikkelingsduur van de larve is nogal verschillend.  Het kan 1-2 jaar duren of 3-5 jaar.  Alles is natuurlijk afhankelijk van de omgevingsomstandigheden.  De larve vervelt drie keer en groeit zo uit van een paar millimeter tot 12 cm.  Er wordt een gang gegraven waarin de verpopping gebeurt.  Deze cocon bestaat uit uitwerpselen van de larve en kan zo groot zijn als een kippenei.
In vergelijking met de larve eet de volwassen neushoornkever niet veel.  Hij gebruikt zijn tijd om zich voort te planten aangezien hij maar enkele weken leeft.

Bron: wikipedia



vrijdag 3 juni 2011

Hondenblafactie te Maastricht

Gisteren was het zover.  Ik ging mee met de hondenblafwandeling in Maastricht.  De actie was georganiseerd door ADC (http://www.stopdierproeven.org/) en Dierenbelangen (http://www.dierenbelangen.nl/).


Het was een zeer hartelijk ontvangst.  Velen kenden elkaar al en de sfeer zat direct goed door het gezamenlijke doel waarvoor we daar waren: een wandeling met honden tegen de dierproeven op hun soortgenoten in Maastricht.

De baasjes droegen T-shirts met boodschappen zoals: tegen dierproeven en we <3 animals.  Ook de honden droegen hun steentje bij door bordjes te dragen met "Test niet op mijn vriendjes".


De optocht verliep zeer rustig en er werden heel wat flyers uitgedeeld.  De mensen kregen het hartverscheurende verhaal van Maartje te lezen.


Eenmaal terug in het stadspark konden we genieten van een diervriendelijke (veganistische) maaltijd.  Er werd op het gemak gepicknickt, nagebabbeld en petities getekend.
Al met al een geslaagde dag!


Tegen dierproeven!


donderdag 26 mei 2011

Sea the truth!


http://www.viswijzervisniet.be/


Twee derde van de planeet bestaat uit water.  Hierin dumpen wij ons afval.  Maar het grootste probleem op dit moment is dat de oceanen steeds leger raken.  90% van de roofvissen en 80% van alle andere commerciële vissen is al verdwenen.  De beste oplossing hiervoor is stoppen met vis te eten.

Als we zo blijven verder doen met het verwoesten van de onder-water-ecosystemen, zullen de oceanen binnen 30 jaar leeggevist zijn.  Het is dan de schuld van de mens, onze schuld dat er dan geen eetbare vis meer leeft.

Hoofdstuk 1: Overbevissing
In 1900 zaten er nog megatonnen vis in de Atlantische Oceaan.  Toen zat er ca. 10 ton per vierkante kilometer.  100 jaar later blijft er nauwelijks iets van over.

Er wordt al zo lang gevist, maar waar is het beginnen misgaan?  Toen eenmaal duidelijk werd dat de zee geen onuitputtelijke voedselbron was, werden er beperkingen opgelegd.  Maar zijn deze wel voldoende?  De schepen werden groter, de beviste gebieden uitgebreider en door de sonartechnologie konden vissen makkelijker opgespoord worden.  Zelfs met de opgelegde quota is de visvangst volgens wetenschappers te groot.  De vispopulatie krijgt de tijd niet om zich te herstellen.  Elk jaar halen we bijna 100 miljoen ton vis uit de zee.  Hoeveel vissen blijven er dan nog over die zich kunnen voortplanten en de tijd krijgen volwassen te worden?  Met zoveel visboten aanwezig op zee, is dit praktisch onmogelijk.

 Uit: Het Belang van Limburg
21 juni 2011

Hoofdstuk 2: Verwoestende visserijen
Voor het vissen worden grote netten door het water gesleept.  Hun stalen kettingen schrapen over de zeebodem.  Dit verwoest hele ecosystemen.  De structuren die de dieren in honderden jaren hier gebouwd hebben, worden zo in 1 kort moment vernietigd.  De jonge vissen kunnen dan ook niet meer vlak bij de bodem of in riffen schuilen.  Het is dan ook geen wonder dat de vispopulatie zo geen stand kan houden.

'Duurzame visserijen' houden rekening met het paaiseizoen van de vissen en vangen dus niet het hele jaar door.  Deze gevangen vissen krijgen een MSC-label.  Maar zelfs dit heeft niet veel effect op de vispopulatie, want ook sleepvissers kunnen een duurzaamheidscertificaat voor krijgen.

Op de Nederlandse Antillen (Bonaire) is commercieel vissen verboden.  Duikers moeten er ook 25 dollar vergoeding betalen dat gaat naar de bescherming van de zee.  Vissen zijn alleen om bekeken te worden.

10-15% van het land is bebost of beschermd in parken.  In zee is dit minder dan 1%.
6 van de 7 zeeschildpadsoorten zijn bijna uitgestorven door de destructieve visserij.

In de oceanen liggen ook 22 miljoen kilometer aan lange lijnen.  Hier hangen vele duizenden haken aan met aas.  Hierdoor trekken ze verschillende dieren aan zoals tonijn, haaien, schildpadden, dolfijnen...  Deze onschuldige slachtoffers vechten 12 tot 24 uur voor ze sterven.  Wat een vreselijke dood!  Hierbij komt nog dat alle dieren die geen tonijn zijn, worden overboord gegooid.  Zo hebben de anderen onnodig moeten lijden!
Ook de bijvangst die door de sleepnetten gebeurt, is zeer groot.  We vissen naar 1 vissoort, maar vangen ook veel andere vissoorten. 
Het is verboden om vis aan land te brengen waarvoor je geen vergunning hebt.  Ook willen de vissers alleen maar de beste vissen hebben.  Dus alles wat voor de vissers niet interessant is, wordt ook zomaar overboord gegooid.  
Voor iedere portie vis wordt evenveel vis weer weggegooid.  Voor garnalen is dit zelfs 10 keer zoveel.  Volgens een studie wordt 40% van de gevangen vis overboord gegooid of later weggegeven.  Het hoeft niet gezegd te worden dat deze vissen natuurlijk dood zijn of niet meer in staat zijn te overleven.


Hoofdstuk 3: Vervuiling
In vis kan kwik zitten.  Ik hoef niet te zeggen dat dit niet echt positief is.  In een hoge dosis is dit dodelijk, maar ook bij kleinere hoeveelheden merk je effecten zoals verminderde hersenontwikkeling bij kleine kinderen.
Grotere vissen bevatten meer gifstoffen dan kleine.  Vlakbij de kust zijn ze ook meer besmet dan in de open zee.  De meest besmette vissen zijn de roofvissen.  Zij voeden zich vaak met vis uit vervuilde gebieden.

Hoe krijgen ze dit binnen?
Er wordt heel veel afval gedumpt in zee.  Dit spoelt dan weer aan op onze stranden.  Het lijkt haast onbegonnen werk, want ook als je het opruimt, ligt het een paar maanden erna weer even vol.  Maar dit is niet het enige.  Afval dat in zee te vinden is, belandt ook vaak in vissen.  Zo krijgen zij gifstoffen binnen zoals dioxines, PCB's, vlamvertragers...  Wetenschappers vonden duizenden chemicaliën in de zee.  Maar niet alleen dioxines, lood en kwik zijn gevaarlijk, ook de stukken plastic en ander stoffen die vissen kunnen opeten.  In de zee vind je ook een drijvend 'plasticeiland' ter grootte van half Europa.  (De morgen: Drijvende-vuilnisbelt-verstikt-leven-in-en-op-zee)

 Artikel uit: Het Belang van Limburg
6 juni 2011

Hoofdstuk 4: Gruwelijkheden
Mensen geloofden vroeger dat vissen geen pijn konden voelen.  Niets is minder waar!  Vissen ervaren pijn en stress.  Ze hebben ook een langetermijngeheugen.
Netten en blootstelling aan lucht bezorgen de vissen veel stress.  Ze worden in de netten zo samengeperst en dan op het dek gegooid dat het niets anders kan zijn dan een pijnvolle, angstige ervaring.

Hoofdstuk 5: Verspilling
Een derde van de visvangst wordt vermalen tot vismeel.  Dit is ca. 30 miljoen ton wilde vissen per jaar om o.a. gekweekte vis mee te voeren.  Zo heb je bijvoorbeeld 3 kg ansjovis nodig om 1 kg zalm te produceren.  Is vis kweken dan wel de oplossing voor het verlies aan vis uit de oceanen? 
Ook varkens en kippen worden met vismeel gevoerd.  In de EU is het sinds 2000 verboden om dieren te voeren met gemalen dieren, maar dit geldt niet voor vis.  Dit is een verspilling van goed voedsel.

Er worden ook pillen gemaakt van visolie.  Deze bevat omega3.  Maar een vis bevat maar 3-5% olie.  Je hebt dus veel vis nodig voor 1 liter olie.  Het is zelfs onnodig om hiervoor vis te gebruiken omdat zij het niet een zelf aanmaken.  Zij krijgen het binnen door plankton te eten.

Ook onze CO2-uitstoot leidt tot rampen onder water.  De oceanen absorberen deze koolstofdioxide en geven ons 70% van alle zuurstof die we inademen.  Wij hebben de oceanen dus hard nodig om te overleven en toch blijven we ze verwoesten.

Veel vissoorten zijn sterk geminderd in populatie en vaak ook met uitsterven bedreigd, maar de industrie aanvaardt dit niet en blijft zonder na te denken de oceanen leeg vissen.

Trailer: Sammy's avonturen
Een verhaal over een zeeschildpad.

woensdag 25 mei 2011

Dopjesactie

http://www.dopjesactie.be/nl/index.php

Voor het Belgisch Centrum voor Geleidehonden te Tongeren verzamelen vrijwilligers flessendopjes die verkocht worden aan een recyclagebedrijf.  De dopjes worden verwerkt tot duurzame palletten.  Dit zijn plastic palletten die b.v. vaak in de voedingsindustrie worden gebruikt omdat ze hygiënischer zijn dan houten.


Alleen plastic dopjes van drankflessen komen hiervoor in aanmerking!
Bijvoorbeeld van mineraal- en spuitwater, van frisdrank (Cola, Fanta e.d.), van melk en van fruitsap.  Dus niet van olie, detergenten, shampoos ...  Ook geen plastic deksels of andere materialen.




 Witte karton in een dopje moet verwijderd worden.

Deze manier is ook nog eens milieuvriendelijk.  Door deze actie is het mogelijk om:
* honden te kweken en op te leiden tot blindengeleidehonden
* visueel gehandicapte personen te leren omgaan met hun geleidehond
* blijvende nazorg te verlenen aan de hond en zijn gebruiker.

Inzamelpunten
Er zijn onder andere inzamelpunten in Hasselt, Zonhoven, Dilsen-Stokkem en Zutendaal.
Een volledige lijst met telefoonnummers vind je op: http://www.dopjesactie.be/inzamel.php

Een lezing op school
Bij een lezing ligt de nadruk steeds op het leven met een visuele handicap en de hulp van een geleidehond, niet op de dopjes.  De actie wordt wel kort toegelicht ...
Misschien ken je een blindengeleidehondgebruiker van het BCG en kan je het rechtstreeks vragen.  De persoon in kwestie meldt dit dan wel aan het Centrum.
Ken je echter niemand, dan kan je met je vraag altijd terecht op het BCG zelf.  Er zijn een aantal personen met een visuele beperking die erg bedreven zijn om kinderen een inzicht te geven in het leven met deze handicap.

Aanvraag didactisch materiaal, b.v. voor milieuklas, bij het BCG:
- zakje schilfers (tussenproduct)
- minipalletje (eindproduct)
- folder palletten 

Foute doppen






zaterdag 21 mei 2011

Meat the truth!


Marianne Thieme over klimaat en veeteelt.
Veehouderij veroorzaakt grote milieuproblemen; 
vermindering vleesconsumptie onontkoombaar!

Meat the truth is de eerste Nederlandse klimaatfilm, en wordt gepresenteerd door Marianne Thieme.  Het is een film die op basis van gezaghebbende wetenschappelijke bronnen aantoont dat de veehouderij één van de belangrijkste oorzaken is van de opwarming van de aarde.
De conclusies van deze Nederlandstalige productie hebben al tot meer maatschappelijk debat geleid dan de onderliggende wetenschappelijke rapporten deden.
Wereldwijd blijkt de veehouderij meer broeikasgassen uit te stoten dan alle auto’s, vrachtwagens, treinen, boten en vliegtuigen samen.  De berekeningen zijn afkomstig van en gevalideerd door de Wereld Voedselorganisatie (FAO), het World Watch Institute, het Instituut voor Milieuvraagstukken van de Vrije Universiteit en tal van andere gezaghebbende bronnen.
Veel bekende namen zoals Antonie Kamerling, Georgina Verbaan, Henk Schiffmacher, Yvonne Kroonenberg, Karen van Holst Pellekaan, Wim T. Schippers en Dolf Jansen werkten mee aan de totstandkoming van deze documentaire die door de wetenschapsredactie van NRC beoordeeld werd als beter dan An Inconvenient Truth van Al Gore.
De Nicolaas G. Pierson Foundation hoopt met de film een bijdrage te leveren aan een maatschappelijke discussie over een meer plantaardige en dus ook diervriendelijker samenleving.  Tevens beoogt de stichting met de film een etalage te vormen voor belangwekkende wetenschappelijke rapporten over veehouderij en klimaat, die voor het grote publiek te ontoegankelijk zijn gebleken.
http://www.meatthetruth.nl/ 

Iedereen weet dat wij de oorzaak zijn van de klimaatveranderingen.  We wijzen met onze vinger naar ons gebruik van auto's, vliegtuigen, industrie...  Maar wat we niet weten is dat het grootste deel van de gassen komt van onze veehouderijen.  Met maar liefst 18% van alle gassen staan zij bovenaan de lijst.  Transport zorgt voor 13% van de vervuilende gassen.  Dit is dus minder dan de veehouderijen.  Zelfs de bio-industrie draagt zijn steentje bij aan het vervuilen van ons milieu.

Hoe komt dit?
Op de veehouderijen zitten zoveel mogelijk dieren zo dicht mogelijk bij elkaar.  Want geef toe, dit is de manier om zoveel mogelijk te produceren en om er zoveel mogelijk geld aan te verdienen.
Ten eerste is dit zeer dieronvriendelijk.  Zeg nou zelf, zou jij zo willen leven?
Het vee laten boeren en scheten met schadelijke gassen.  Dus hoe meer dieren dat er zijn, hoe meer gassen!  Dit methaangas is zelfs veel schadelijker dan CO2.
Al deze dieren moeten ook nog eten.  Hiervoor worden stukken grond vrijgemaakt door delen van het regenwoud om te kappen.  Hierdoor verdwijnt een heel groot stuk dat dient voor de omzetting van schadelijke gassen naar zuurstof.  Niet te vergeten dat grote delen van ecosystemen verdwijnen. Deze gronden blijven ook niet lang vruchtbaar genoeg en worden onbruikbaar.  Was het dan echt nodig?
75% van de sojaproductie is bedoeld voor het voederen van het vee.
Hebben we echt zoveel vlees nodig?  Hoeveel vlees gooien we wel niet dagelijks in de vuilbak?  Dit is een dier dat we zomaar weggooien!  Een onschuldig leven voor niets verloren.

Voor 1 kg rundsvlees is 7 kg graan nodig geweest.  Deze productie is even schadelijk voor het klimaat als 3 uur lang rond rijden met de auto met thuis alle lichten nog aan.  Het water dat hiervoor gebruikt wordt, is genoeg om je 2 jaar lang mee te douchen.  Dat is 100 000 liter water!  Is dit geen verspilling van gronden die voor landbouw gebruikt worden, van zuiver drinkwater dat zo al schaars is. Van al het water op de wereld is maar 2,5-3% zoet water!
www.kraanwater.nu
Dus hoe meer vlees we eten, hoe meer verspilling van o.a. regenwouden, biodiversiteit/ecosystemen, graan, water en vooral van dierenlevens!

The meatrix

The meatrix II: The revolting

The meatrix 2.5

Belangrijke weetjes:
- In 1 jaar tijd produceert een koe evenveel schadelijke gassen als een auto die 70 000 km rijdt.
- Als iedere Amerikaan 1 vegetarische maaltijd per week inlast, staat dat gelijk aan 500 000 auto's minder op de Amerikaans wegen of ook 90 miljoen vliegtuigtickets van New York naar Los Angeles.

 Afstand LA-NY: 3932,80 km

- Als je 1 dag in de week geen vlees eet, spaar je 2 koeien per jaar.  Als 10 miljoen Nederlanders dat doen, spaar je 20 miljoen koeien per jaar!
- Als iedere Nederlander 2 dagen geen vlees zou eten, zou het hetzelfde effect hebben als het omschakelen van iedere Nederlander naar een zuinige koelkast, een zuinige diepvries, een zuinige wasmachine, een zuinige droger, een zuinige vaatwasser, een zuinige verwarmingsketel, dubbel glas en een volledig geïsoleerde gevel.
- Als iedere Nederlander 3 dagen geen vlees zou eten, staat dat gelijk aan 3 miljoen auto's van de Nederlandse wegen halen.

- 'An inconvenient truth' schudde de wereld wakker.  Deze film van Al Gore had het voornamelijk over de effecten van de klimaatveranderingen.  Maar in deze film werd geen woord gezegd over de bijdrage van de veehouderijen. (http://nl.wikipedia.org/wiki/An_Inconvenient_Truth)

An inconvenient truth: trailer (2006)

- Tentoonstelling 'Voedsel voor iedereen?' met o.a. de impact van de voedselindustrie.
Bekijk de foto's of bestel de tentoonstelling op http://www.ciwf.nl/vvi/

Diervriendelijk recept voor pannenkoeken (gevonden op Een DIER Een VRIEND):
Ingredienten:
110 gr ongebleekt meel, 1 eetlepel (riet)suiker, 1 eetlepel bakpoeder, snufje (zee)zout, 210 ml sojamelk, 2 eetlepels plantaardige olie.
Bereidingswijze:
Meng meel, suiker, bakpoeder en zout in een kom. Voeg daarna de soja-melk en olie toe en meng tot een glad beslag. Verhit olie of plantaardige margarine in een pan en giet daarin 4-5 eetlepels beslag. Als zich blaasjes beginnen te vormen de pannenkoeken voorzichtig omdraaien. Laat 2 minuten bakken. Houd de pannenkoeken warm op een bord boven een pan kokend water, afgedekt met aluminiumfolie, terwijl je de rest bakt. Dien op met stroop of bijvoorbeeld bessen.

vrijdag 20 mei 2011

Observaties van de pimpelmees

Ik heb de jongen van de pimpelmeesjes veel horen piepen.  Als je ze hoorde was ofwel net een volwassen vogel naar binnen gevlogen, ofwel vloog er vlak erna eentje naar buiten.
Als één van de ouders naar binnenvloog, hadden ze vaak iets geels in de bek, een rups.  Bij het naar buiten vliegen, hadden ze soms iets zwarts vast, waarschijnlijk een zakje uitwerpselen van de jongen.
Het af en aan vliegen gebeurde zeer vlug.
Ze zijn ook wel wat schuw.  Toen ik buiten foto's wou maken, bleef één van de ouders op een uitstekende baksteen van de muur zitten om daarna op de bovenste vensterbank te gaan wachten.  Ik ben daarom een paar stappen achteruit gegaan zodat de pimpelmees zijn jongen kon gaan voeren.

De pimpelmees vliegt rechtstreeks naar binnen.
Hier zie je hoe de vogel afremt.


 De pimpelmees kijkt eerst voor hij naar buiten vliegt.


 Van op het dak van het vogelhuisje
vliegt de pimpelmees naar binnen.


 Op 18 mei merkte ik op dat het gepiep van de jongen anders klonk.  Het was al meer zoals een volwassen vogel.
Het geluid van de jongen.
18 mei 2011

 


Op 22 mei 2011 zijn de meesjes uitgevlogen.  Jammer genoeg was ik er die dag niet om het te observeren.

Uit "Het Belang van Limburg" - 1 juni 2011

woensdag 27 april 2011

Van ei tot kanarie (foto's)





De pimpelmees



Wat stel ik bij mezelf vast?

Omdat ik al meer met milieu en natuur bezig was, had ik in de winter besloten om een nestkastje op te hangen.  Ik hing het vlakbij de achterdeur omdat er al een nagel in de muur zat.  Begin april melde mijn oma me dat er vogels in zaten en dat mijn neef op mijn blad met tuinvogels had gekeken om de vogel te identificeren.  Het bleek om de pimpelmees te gaan.
Ik ben heel blij dat ik een koppel pimpelmeesjes vlakbij me heb, maar weet jammer genoeg niet veel van de vogels af.
Begin april 2011

 Wat  zijn mijn leerwensen?

Ik zou graag meer willen weten over de pimpelmees.

In welke roos werk je en voor welke leeftijd van kinderen?

-          Inhoudelijk expert: de pimpelmees (bril van de natuur)
-          Explorerende grondhouding

Niveau 3e - 4e leerjaar e.v.

Mijn actieplan

Informatie op het internet
De pimpelmees is een vrij courante zangvogel.
Een volwassen pimpelmees is ongeveer 12 cm groot met een spanwijdte van 17-20 cm.
De pimpelmees is kleiner dan een koolmees.  Ze zijn veel schuwer, maar wel wat slimmer.  Het verschil tussen een mannetje en een vrouwtje is zeer moeilijk te zien.

Een pimpelmees wordt gemiddeld 3 jaar.  Met weinig roofdieren en zachte winters kan ook een leeftijd van 8 jaar worden bereikt. De oudste geregistreerde pimpelmees werd 19 jaar.

Pimpelmezen kunnen ook als biologische bestrijding tegen bladluizen gezien worden bij fruitbomen.  De vogels gaan wel nogal ruw te werk waardoor de bladeren er vaak aan moeten geloven.
Pimpelmezen maken graag gebruik van vetbollen, pindanetjes en voedertafels met gevarieerde zaden. Vaak verdedigen ze een vetbol tegen andere mezen. Om echter niet ten prooi te vallen aan roofdieren neemt de pimpelmees het liefste kleine hapjes en kijkt steeds snel en goed om zich heen. Maar ook het meenemen van voedsel zoals een pindanootje doet hij vaak. Het liefst neemt hij ze dan mee naar een beschutte plek waar hij zich veilig voelt en de tijd neemt om het op te eten.
Naast het voedsel dat de mens hun aanbiedt, eten zij vanuit de natuur voornamelijk insecten en hun larven, spinnen, bladluizen, nectar en zaden.

Grappig weetje
Door hun goede herkenning en leervaardigheid werd rond de jaren 1960-1970 een alternatief gezocht om melk- en karnemelkflessen te sluiten. In deze jaren was het gebruikelijk dat er een dunne folie op de flessen zat in plaats van een dikke metaaldop. De kleur van het laagje stond voor het verschil tussen gewone melk en karnemelk. Pimpelmezen leerden van elkaar en uit nieuwsgierigheid dat karnemelk lekker was en hoe ze deze dunne folie konden verwijderen om van de fles te kunnen snoepen als de melkboer de fles voor de deur had gezet.

Voortplanting
Pimpelmezen kenmerken elkaar anders dan hoe wij ze zien. De soort vogels waar pimpelmezen ook onder vallen kunnen heel goed UV-licht waarnemen. Dat is essentieel voor het vrouwtje om het mannetje te kiezen waar zij de voorkeur aan geeft. Het gekleurde petje is hierbij het belangrijkste deel van het mannetje dat indruk moet geven om een zo groot mogelijke kans te maken. UV-gevoeligheid is belangrijk om op deze manier toch onzichtbaar te blijven voor roofdieren aangezien zij net als de mens geen UV-licht kunnen waarnemen. Voor vrouwtjespimpelmezen zou het dus een mooi lichtwerk geven maar ook het bewijs dat een mannetje voor haar kan dansen, zingen en voeren speelt natuurlijk een rol in de selectie.

In de broedtijd eten pimpelmezen voornamelijk insecten en insectenlarven. Zij nestelen zich in boomholen en ook vaak in nestkastjes (aangeduid door een snavelmarkering). Hun voorkeur gaat uit naar een vlieggat tussen de 28-30 mm.
Wanneer een koppeltje pimpelmezen elkaar heeft gevonden blijven zij gedurende 1 tot 2 nestjes bij elkaar en nemen ze beide de verantwoordelijkheid voor het voeren van de jongen. Het is echter niet vreemd als het koppeltje het zelfde nest jaren achter elkaar samen gebruikt of dat het nest wordt overgenomen door één van hun jongen. Een gemiddeld nest bevat daarbij 10 tot 12 eieren waarvan er meestal 80% uit het nest komen en 40% daarvan volwassen wordt. Het grootste deel pimpelmezen overleeft strengere winters meestal niet.

Het vrouwtje legt 1 eitje per dag en begint te broeden vanaf 10 eitjes.  Na 2 weken komen de eitjes uit.  16 dagen later kunnen ze al uitvliegen.
Tijdens de periode van het leren voedsel vinden, zijn zowel de jongen als de ouders kwetsbaar voor roofdieren.
Jongen leren goed de omgeving kennen waarin ze geboren zijn en zullen daarom ook ieder jaar in de lente terug kunnen keren naar de plaats waar zij geboren zijn. Hierbij kunnen ze kiezen om het ouderlijk nest over te nemen als het niet bezet is door verse nieuwe snavel markeringen.
 Hierboven: Een nestje pimpelmeesjes bij mijn vriend thuis. 
De helft is al uit het ei gekomen.
Midden april 2011

Op http://www.vogelvisie.nl/soort/pimpelmees.php kan je ook het geluid van een pimpelmees beluisteren.

Ik observeer ook zelf de pimpelmezen thuis.  Ik zie ze vaak in en uit vliegen en hoor ze vaak op elkaar roepen, waarna het (vermoedelijke) mannetje komt aangevlogen ofwel het (vermoedelijke) vrouwtje uitvliegt.  Vanuit mijn studieruimte en ook de keuken heb ik een heel mooi zicht op het komen en gaan van de vogels.
Het zijn zeer actieve vogels.  Voor ik een foto kan maken, zijn ze alweer weggevlogen.  De enige manier om een foto te maken, is met te camera staan wachten als een paparazzi.
Op www.weekvandenestkast.be kan je je nestkasten aanmelden en later de broedgegevens melden.
Hierboven: Het nestje in de aan-huis-brievenbus is jammer genoeg verlaten.
Er waren al 2 eitjes aanwezig.
Vermoedelijk ook een nestje van pimpelmeesjes.
Eind april 2011

Leerresultaat of leereffect

Ik heb geleerd over het voorkomen, het uitzicht, de leeftijd, het voedsel en de voortplanting van de pimpelmees.
Ik vind het zelf ook heel leuk om de vogels te observeren.

Aansluitende leerplandoelen WO of opleidingsdoelen

WO, Natuur

Het leven op aarde: Eenheid en verscheidenheid
7.5 Kinderen ontdekken dat er tussen mensen onderling, dieren onderling en planten onderling veel gelijkenissen bestaan.

Het leven op aarde: Instandhouding van het individu en de soort
7.6 Kinderen zien in dat mensen, dieren of planten op een eigen manier trachten in leven te blijven.
7.8 Kinderen ontdekken dat planten, dieren en mensen zich op een of andere manier voortplanten.

Het leven op aarde: Interacties tussen mens, dier en plant
7.10 Kinderen ontdekken en zien in dat veel mensen de aanwezigheid van organismen in hun omgeving waarderen en/of beïnvloeden.

 2005 Een pimpelmeesje binnenshuis.
We hebben het geholpen terug buiten te geraken.